Tork konvektörü adı verilen sistem, debriyajı, servoyu, hidrolik sistemi, vites kademeleri gibi yapıları içerisinde bulunan ayrıca alüminyum sayesinde korunan bir şanzıman türüdür.

Teknolojinin gelişmesiyle birlikte günümüzde yaygınlaşmaya başlayan ve artık otomobil üreticilerinin vazgeçilmezi arasına giren otomatik şanzımanlar, tork devirlerini hesaba katarak işlerler ve vites değişim sürelerini de yumuşatırlar. Bu hem aracın performansına pozitif yönde değer sağlar hem de kullanıcı hatalarından doğru oluşabilecek aksaklıkları engeller. Ayrıca yakıt tasarrufuna da katkıda bulunduğu bilimsel araştırmalar sonucunda kanıtlanmıştır.

Ülkemizde ve dünyada otomatik viteslerin manüel viteslere göre daha verimsiz olduğu ve kullanım sorunlarının daha sık yaşandığı gibi bir algı bulunmaktadır. Ancak yeni üretilen araç modellerinde artık eski sıkıntılar kalmamış ve sürücü konforuyla birlikte güvenlik ve dayanıklılık da eklenerek otomatik vitesler kullanıcının vazgeçilmezi olma yolunda ilerlemektedir.



Manüel vitesli arabaların şanzımanında motordaki gücün tekerlere iletilmesi işlemi debriyajla sağlanırdı ancak günümüzde otomatik vitesli araçların şanzımanlarında bulunan tork dönüşümü yapan ve yağ içeriği bulunan özel bir sistem sayesinde yapılabilmektedir.

Yarı otomatik araçlarda ise ikisinin de ortasında kalan bir sistem geliştirilmiştir. Bu sistemde debriyaj kullanımına gerek kalmamaktadır ancak vites de otomatik olarak artmaz veya düşmez. Yani vites el yordamıyla ayarlanırken debriyaja basmaya gerek kalmaz, bu da aracınızın performansını olumlu yönde etkiler. Yarı otomatik araçlarda şanzımanın kavrama yapması elektronik veya vakumlu sistemler sayesinde yapılmaktadır.

Aracınızın her parçası gibi şanzımanlar da periyodik bakımlara ihtiyaç duymaktadırlar. Bakım süresi araçtan araca göre değiştiği için, aracınızın el kitapçığından bakarak hangi aralıklarla yaptırmanız gerektiğini öğrenebilirsiniz. Ancak genellemelere bakıldığında her 40.000km’de 1 bakım yapılması uygun görülmektedir. Bununla birlikte 2 yılda 1 de yağ ve filtrelerin değiştirilmesi gerekmektedir.

Sürekli dur kalk yapan, yokuş inip çıkan veya römorkla yük taşıyan araçlar için şanzıman diğer sürücülere oranla daha fazla önem taşımaktadır bu sebeple anlatılan sürücülerin şanzıman konusunda daha dikkatli olmasını öneriyoruz.

Şanzıman yağ ve değişimiyle ilgili birçok kişi size kendinizin yapabileceğini söylemektedir. Teorik olarak bu mümkün olsa biz size işi öğrenmeden uygulamanızı tavsiye etmiyoruz. Çünkü mesele sadece yağ konulacak bir yere bidondan yağ koymaktan ibaret değildir. Yağın bir önceki yağa oranla ölçüsü, hangi yağın kullanıldığı önemli konulardır. Bunlara dikkat ederek ve daha önceden bir ustadan görmüş şekilde yapmayı deneyebilirsiniz, iniz ancak aracınıza değer veriyorsanız zaten çok da pahalı olmayan bu bakım işlerini servisimizde yaptırmanızı öneriyoruz.

ŞANZIMANIN GÖREVLERİ

İçten yanmalı olarak tabir edilen motorlarda her ne olursa olsun bir şanzıman ihtiyacı vardır. Şanzımanla ilgili daha detaylı bilgi almak ve daha doğru kullanmak için tek adreste olduğunuzu belirtmek istiyoruz.

Öncelikle şuna değinmek gerekir ki her motorda en yüksek güçlerin elde edildiği dar bir devir bandı bulunmaktadır. Şanzımanın görevi ise hızlanıp yavaşlayan araçlarda motor ve tekerleği birbirine bağlayan akslardan doğru dişli oranını ayarlamaktır. Vites değiştirmenin amacı ise aracın yüksek devirlerde ısınıp motorun yanmasını engellemek ayrıca en iyi performansı en az zararla almaktır yani şanzımanın görevlerinden biri budur.

Teknolojinin gelişmesiyle birlikte motoru hem en önemli devir aralığında tutan hem de tekerleklere sürekli güç verebilen şanzımanlar da üretilmektedir. Yavaş yavaş maliyeti azalıp piyasaya giren bu tarz şanzımanlara CVT denmektedir ve imkanınız varsa bu tip şanzımana sahip araçlardan almanızı şanzıman kalitesi açısından öneriyoruz.

OTOMATİK ŞANZIMANDA İYİ PERFORMANS ALMAK

Otomatik şanzımana sahip araçlarda kimi şikayetlerin kullanıcı hatalarından kaynaklı olarak oluştuğunu görmekteyiz bu sebeple buraya kullanımının doğru yönleriyle ilgili bir şeyler yazmak istedik.

Öncelikle en sık yapılan hatalardan biri gaz pedalına basılı haldeyken vitesle oynanmasıdır. Şunu kesinlikle öneriyoruz ki pedala basılı tutulurken P ve N konumlarından başka yerlere getirilmemelidir. Ayrıca aracınız hareket halindeyken birden P konumuna almanız da dişlileri zedeleyip şanzımana büyük hasarlar vermenize yol açabilir özellikle bu konuya dikkat etmeniz gerekmektedir.

Bununla birlikte R konumuna geçmeden önce de aracın tamamen durmasını beklemenizi tavsiye ediyoruz yoksa bir üst paragrafta anlatılan sorunun aynısı burada da tekerrür edebilmektedir.

Yokuş aşağı inilirken aracı N konumuna yani boşa getirmeniz hem güvenliğiniz hem de arabanın dayanıklılığı açısından hiç de akıllıca bir hareket olmaz. Ayrıca otomatik şanzımana sahip yani otomatik vitesli araçlarda şayet motor çalışmıyorsa vurdurma olarak bilinen olayın yapılması şanzımana değişmesine yol açacak kadar hasara sebep olabilmektedir.

Araçta bozulma veya kaza durumları olduğunda mutlaka çekici yardımı çağırın ve çekici parasını vermemek için şanzımanınızın değişmesine yol açmayın. Ayrıca kaza halinde tekerleklerin askıya alınması da gerekmektedir.